Van zaterdag 14 tot en met zondag 22 september 2024 was de Pax Vredesweek. Het was al een paar jaar geleden dat er hier in Dordrecht zo’n Vredesweek gehouden werd, maar onafhankelijk van elkaar hadden twee kerken bedacht dat het met alle ontwikkelingen in de wereld de hoogste tijd was om het weer op te pikken. Er werd wat rond gebeld en geappt en binnen de kortste keren sloten er nog meer aan, waaronder ikzelf namens de Remonstrantse kerk.

Al snel werd ook besloten: zo’n Vredesweek zou niet compleet zijn, zonder andere geloofsgemeenschappen dan alleen Christelijke. Toen het contact eenmaal gelegd was, bleek de Ar-rahmaan moskee hartstikke enthousiast over het idee. Wat een geweldige mogelijkheid om de hand uit te steken naar een andere gemeenschap die zo vredig met ons samen leeft, maar waarmee we zo weinig contact hebben!

Natuurlijk stonden vrijwel alle kerkdiensten tijdens de Vredesweek in het teken van vrede, maar ook de rest van de week werd gevuld met een divers programma.

Op maandagavond werd er met zo’n veertig mensen gezamenlijk gegeten in buurthuis De Eendracht. Aan iedere tafel van ongeveer zes mensen zat ook een gespreksleider die mensen uitnodigde te vertellen wat hun bezig hield rondom het thema vrede. Gespreksstof genoeg! Vooral ook omdat er aardig wat mensen waren met een achtergrond als vluchteling, of die kwamen uit landen met een repressieve overheid.

Op dinsdagavond was er een introductietraining verbindend/geweldloos communiceren. Hoewel daar toch heel veel behoefte aan zou moeten zijn in onze polariserende maatschappij, was die avond helaas niet zo druk bezocht.

Op woensdagavond waren wij als Remonstrantse kerk zelf aan de beurt. De titel die ik aan deze avond gegeven had, was een vraag: “Kan diepe democratie een bijdrage leveren aan vrede?” Pas in de laatste week voor de bijeenkomst wist ik naar aanleiding van onderzoek naar het thema, dat mijn antwoord op die vraag: “Ja, waarschijnlijk wel” zou luiden. Gelukkig maar! Het eerste deel van de avond bestond uit het bespreken van de zogenaamde Democratic Peace Theory, die een veel betere staat van dienst heeft, dan de gewapende vrede van de Deterrence Theory. Verbinding lijkt op de lange duur veel beter te werken dan het zaaien van angst. Besteed veel aandacht aan militaire macht en vroeger of later zullen staten die gebruiken: “If the only tool you have is a hammer, it is tempting to treat everything as if it were a nail.”

Dat veel staten angst zaaien, konden verschillende mensen uit het publiek in het tweede deel van de avond uit eigen ervaring beamen. Mensen die opgegroeid waren in Turkije vertelden hoe ze van kindsaf aan geleerd was dat Grieken niet te vertrouwen waren. Maar toen ze later in hun leven zelf met die ander in contact kwamen, bleken de overeenkomsten veel groter dan de verschillen.

De ingrijpende verhalen die gedeeld werden, herinnerden ons er allemaal aan hoe waardevol onze vrijheid is en hoe belangrijk het is dat wij in Nederland nog steeds kunnen zeggen wat wij denken. Maar dus ook: hoe belangrijk het is om die verworvenheden met hart en ziel te blijven beschermen.

Op donderdag hield predikant Han Cuperus een lezing over zijn ervaringen met de Community Peacemaker Teams in Palestina/Israël, Iraaks-Koerdistan en Lesbos, waar hij talloze vluchtelingen heeft gesproken over hun ervaringen.

Op vrijdagavond was er een bonte avond in de Wilhelminakerk, waarin diverse mensen en groepen iets voordroegen. Ook deze avond had weer een sterk multicultureel karakter, waarbij mensen soms in hun moederstaal zongen, zichzelf begeleidend op exotische instrumenten, terwijl een Nederlandse vertaling op de schermen mee te lezen was. Vaak zo teer en zo kwetsbaar. Heel erg ontroerend om te zien.

Op zaterdagmiddag vertrok de Walk of Peace met zo’n veertig mensen vanaf de Remonstrantse kerk, waarbij Dalina als gastvrouw optrad. Tijdens de tocht werden het Leger des Heils en de Ar-rahmaan moskee bezocht, waarbij kunst, muziek en hapjes gedeeld werden. De tocht eindigde in het Merwestein park, waar wederom hapjes en drankjes klaar stonden. 

Stadsdichteres Swendeline Ersilia droeg een voor de gelegenheid gemaakt gedicht voor.

De mensen in Oekraïne, Gaza, de Westelijke oever van de Jordaan, Israel en Libanon zullen helaas niets gemerkt hebben van de Pax Vredesweek hier in Dordrecht. Wereldwijd wordt jaarlijks bijna tweeëneenhalf biljoen dollar uitgegeven aan de respectievelijke militaire apparaten. Volgens Our World in Data: $ 2.390.000.000.000 in 2023!

Dus wat wij deze week deden en deelden, was een druppeltje op een hele grote gloeiende plaat. Maar misschien, heel misschien, hebben wij hier een zaadje geplant. Of anders ergens anders in ons land. Of ergens anders in onze wereld. We are not alone.

Staten leren haten, maar de meeste mensen deugen. Dat gold in ieder geval voor de tientallen mensen die ik ontmoet heb tijdens deze Vredesweek. En dat geeft -ondanks alles- hoop.

David Klein